Ι

Ισότητα



Είναι η έλλειψη οποιασδήποτε διαφοράς μεταξύ ανθρώπων, σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους (από την Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα)

Υπάρχει πραγματική Ισότητα στην εποχή μας;
Διαβάστε τα ακόλουθα άρθρα:

Άρθρο 1ο :  Ποια είναι η θέση της γυναίκας, σήμερα;

"Παρά την ψήφιση και την ισχύ νόμων για ισότητα των φύλων στις περισσότερες χώρες, η οργάνωση και η δομή των περισσοτέρων κοινωνιών εξακολουθεί να παραμένει ανδροκρατική.  [...] Οι κυρίαρχες κοινωνικές αντιλήψεις για τους ρόλους, τα χαρακτηριστικά προσωπικότητας και την κοινωνική καταξίωση συμβάλλουν ανασταλτικά στην επίτευξη ουσιαστικής ισότητας ανάμεσα στους άντρες και στις γυναίκες. Οι στερεότυπες κοινωνικές αντιλήψεις προσδιορίζουν τη διαδικασία κοινωνικοποίησης των παιδιών από τη στιγμή της γέννησης τους. Μέσα από τη διαδικασία κοινωνικοποίησης τα έμφυλα στερεότυπα γίνονται επαληθευόμενες προφητείες.

Κατόπιν, οι κοινωνικές έμφυλες προσδοκίες επισφραγίζουν τις γονεϊκές προσδοκίες, με αποτέλεσμα το γυναικείο φύλο να ασφυκτιά. Ποια είναι η εικόνα-πρότυπο της γυναίκας που παρουσιάζεται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης; Από τα ερευνητικά ευρήματα ελληνικών μελετών προκύπτει ότι κατά την περίοδο 1985 έως 2005 οι τηλεοπτικές εκπομπές που έθιξαν το θέμα της ισότητας των δυο φύλων ήταν ελάχιστες. Στην ελληνική τηλεόραση απουσίαζαν παντελώς οι φεμινιστικές σειρές. Δηλαδή,

δεν υπήρχαν σειρές που να προβάλλουν θέματα που έχουν σχέση με τη χειραφέτηση της γυναίκας στην οικογένεια ή στην κοινωνία. Δεν υπήρχαν ειδικές εκπομπές που να ασχολούνται με θέματα ισότητας (εργασία, εκπαίδευση, προβλήματα νομικά ή ψυχολογικά, βήμα των γυναικών, προβολή του έργου των γυναικών κτλ). Αντίθετα, υπήρχαν σωρεία σειρών που παρουσίαζαν τη γυναίκα είτε ως αντικείμενο του πόθου, είτε ως καταναλώτρια προϊόντων ομορφιάς, προσδίδοντάς της προσωπικά χαρακτηριστικά ευαλωτότητας, εξάρτησης, αμφιθυμίας κ.ά.

Στην ουσία, ο Τύπος εξακολουθεί μέχρι σήμερα να προβάλλει το πρότυπο της γυναίκας ως καλής νοικοκυράς, συζύγου, μητέρας, ερωτικής συντρόφου. Σπάνια στις διαφημίσεις βλέπουμε απλές, καθημερινές γυναίκες, χωρίς αναλογίες μοντέλου και τέλεια επιδερμίδα, να παρουσιάζουν προϊόντα. Τα περισσότερα έντυπα μέσα απευθύνονται στο γυναικείο κοινό μέσα από σελίδες που αφορούν τη διακόσμηση, το νοικοκυριό, την ομορφιά, το παιδί. Λείπουν οι σελίδες οι οποίες περιέχουν θέματα σχετικά με τα δικαιώματα της γυναίκας, τη γυναικεία χειραφέτηση, τα κοινά. Η γυναίκα εξακολουθεί να θεωρείται κτήμα της αντρικής κυριαρχίας.
Όσες γυναίκες προσπαθούν να διαφοροποιηθούν αντιμετωπίζονται με ακραίο σεξισμό. Για του λόγου του αληθές, ανατρέξτε σε πρόσφατα δημοσιεύματα με θύματα γυναίκες και προσπαθήστε να αντιληφθείτε από τον τίτλο, τις περιγραφές και τα καταληκτικά σχόλια ποιος, τελικά, υπονοείται ότι ήταν το θύμα και ποιος ο θύτης.

Το χειρότερο είναι ότι νομίζουμε ότι προωθούμε την ισότητα και την ισονομία στα δυο φύλα,  εκδηλώνοντας με αυτόν τον τρόπο μια συμβατική διάκριση, καθότι το να έχουμε την εσφαλμένη πεποίθηση ότι προωθούμε την έμφυλη ισότητα, ενώ δεν το πράττουμε, είναι χειρότερο από το να συνειδητοποιούμε ότι δεν προωθούμε την έμφυλη ισότητα. Σύμφωνα µε την Παυλάκου (1991), η θέση της γυναίκας σε µια κοινωνία είναι δυνατόν να διαπιστωθεί από τη θέση της στο δίκαιο, τη συμμετοχή της στην πολιτική, τη συμμετοχή της στην παραγωγή και τον ρόλο της µέσα στην οικογένεια. Θα συμπλήρωνα: Η θέση της γυναίκας σε μια κοινωνία διαπιστώνεται από την εικόνα που προβάλλει γι' αυτήν ο Τύπος, καθώς και από τον τρόπο που την παρουσιάζει, δείχνοντας έτσι ποια γυναίκα επιθυμούν οι κοινωνικές επιταγές".

Θεοδοσίου-Τρυφωνίδου, Α. (2014). Ποια είναι η θέση της γυναίκας, σήμερα; Στο http://www.sigmalive.com/simerini/analiseis/170228/poia-einai-i-thesi-tis-gynaikas-simera

Άρθρο 2ο : “Ο ρόλος των γυναικών στην οικονομική και κοινωνική ζωή   των χωρών της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και ιδιαίτερα η ένταξή τους στην αγορά εργασίας”

Α. ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Η έκθεση του Ο.Η.Ε. διαπιστώνει σημαντικές διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών σχετικά με την πρόσβασή τους στην οικονομία γενικώς και στην αγορά εργασίας ειδικότερα. Θα αναφέρουμε μερικές από αυτές:

- Παρατηρείται απουσία των γυναικών από τα οικονομικά κέντρα λήψης αποφάσεων όπου χαράσσονται οικονομικές, νομισματικές και άλλες πολιτικές.

- Υπάρχει μεγάλη αύξηση της συμμετοχής των γυναικών που διεκδικούν μια θέση στην αγορά εργασίας, με παράλληλη αύξηση της γυναικείας ανεργίας. 

- Υπάρχει διαχωρισμός των επαγγελμάτων κατά φύλο.

- Παρατηρούνται μεγάλα ποσοστά απολύσεων στο γυναικείο πληθυσμό εξαιτίας των αναδιαρθρώσεων της παραγωγικής βάσης της οικονομίας.

- Υπάρχει επαγγελματική στασιμότητα των γυναικών και απουσία ή ισχνή παρουσία τους σε διευθυντικές θέσεις.

- Παρατηρείται αυξημένη συμμετοχή των γυναικών στις άτυπες μορφές απασχόλησης.

- Υπάρχουν φαινόμενα σεξουαλικής παρενόχλησης.

- Υπάρχουν διακρίσεις στην εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση των γυναικών οι οποίες δημιουργούν εμπόδια στη συμμετοχή των γυναικών στην απασχόληση.

- Υπάρχουν νομικά και θεσμικά εμπόδια πρόσβασης των γυναικών στην ιδιοκτησία γης και στα πιστωτικά συστήματα.

- Παρατηρείται άνιση κατανομή των οικογενειακών υποχρεώσεων και ευθυνών και έλλειψη κοινωνικών υποδομών στήριξης της οικογένειας κ.α.

Όπως επισημαίνει ο Ο.Η.Ε., ένα ειδικότερο πρόβλημα είναι ότι περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι ζουν σε συνθήκες φτώχειας, τα δύο τρίτα των οποίων είναι γυναίκες. Η φτώχεια είναι περισσότερο οξυμένη στον αγροτικό τομέα και στις ηλικιωμένες γυναίκες.

Β. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

Οπως διακηρύσσει ο Ο.Η.Ε., η εκπαίδευση αποτελεί κυρίαρχο ανθρώπινο δικαίωμα και απαραίτητο εργαλείο για την επίτευξη των στόχων της ισότητας, της ανάπτυξης και της ειρήνης. Η ισότιμη πρόσβαση και συμμετοχή στην εκπαίδευση και στην απόκτηση επαγγελματικών προσόντων αποτελεί αναγκαία και ικανή συνθήκη προκειμένου η γυναίκα να συμμετάσχει ενεργά στην ανάπτυξη της κοινωνίας και της οικονομίας.

Παρόλο που έχει βελτιωθεί σημαντικά η συμμετοχή των γυναικών σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης και κατάρτισης, σε πολλές χώρες τα ποσοστά των αναλφάβητων γυναικών παραμένουν υψηλά, η δε πρόσβασή τους στα συστήματα εκπαίδευσης χαμηλή.

Οι λόγοι που επηρεάζουν την πρόσβαση των γυναικών στο εκπαιδευτικό σύστημα σχετίζονται με κοινωνικές προκαταλήψεις, αλλά και με τις αντικειμενικές δυσκολίες που απορρέουν από τον τρόπο ζωής τους, όπως πρώιμος γάμος και εγκυμοσύνη, ανάληψη ευθυνών νοικοκυριού κ.α.

Επίσης, ο σχεδιασμός του εκπαιδευτικού υλικού και των προγραμμάτων σπουδών, τα οποία είναι σχεδιασμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να μεροληπτούν έναντι των γυναικών, δεν ευνοεί την πρόσβαση στην ‘’επιστήμη’’ και το ‘’επάγγελμα’’, με αποτέλεσμα τη μη διεύρυνση των επαγγελματικών τους οριζόντων και τον περιορισμό των ευκαιριών απασχόλησής τους.

Γ. ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΛΗΨΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ

Η ισότιμη συμμετοχή ανδρών και γυναικών σε όλη την κλίμακα διαχείρισης των δημοσίων υποθέσεων αποτελεί μέτρο εκδημοκρατισμού της κοινωνίας. Ωστόσο, το μικρό ποσοστό παρουσίας των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων αποτελεί μια πραγματικότητα διεθνώς. Η σημερινή δομή της κοινωνίας που διαιωνίζει την κατανομή των αρμοδιοτήτων και των ρόλων με βάση μία κρατούσα παρωχημένη αντίληψη για τα φύλα, δυσκολεύει την πρόσβαση των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων.

Το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο των Ηνωμένων Εθνών είχε θέσει στόχο ότι μέχρι το έτος 1995 το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων έπρεπε να φθάνει τουλάχιστο το 30%. Ο στόχος αυτός ακόμη δεν έχει επιτευχθεί. Το έτος 1996 μόνο το 10% των μελών της νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας αποτελείτο από γυναίκες.

Χωρίς την ενεργό συμμετοχή των γυναικών σε όλα τα επίπεδα της λήψης αποφάσεων, οι στόχοι της ισότητας, της ανάπτυξης και της ειρήνης δεν μπορούν να επιτευχθούν.

ΙΣΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΝΔΡΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ

Αν και τα προβλήματα που επισημαίνει ο Ο.Η.Ε. αφορούν, κυρίως, χώρες που υστερούν σε θέματα ισότητας, τα ίδια προβλήματα εμφανίζονται σε ένα βαθμό και στο εσωτερικό της Ε.Ε. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω της σύγκλισης των πολιτικών και της εναρμόνισης των εθνικών μέτρων, προσπαθεί να εξαλείψει τις διακρίσεις που εμφανίζονται στην πράξη.

Στη διάσκεψη κορυφής του ΕΣΣΕΝ, το Δεκέμβριο του 1994, η ισότητα ευκαιριών μεταξύ ανδρών και γυναικών αναγνωρίσθηκε ως ένα “ύψιστο καθήκον” της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της και ως βασική προυπόθεση για τη διαρκή ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς.

Σ’αυτό το πλαίσιο, το Δεκέμβριο του 1995 εγκρίθηκε από το Συμβούλιο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα κοινοτικής δράσης για την ισότητα των ευκαιριών μεταξύ γυναικών και ανδρών (1996-2000).

Το πρόγραμμα αυτό σχεδιάσθηκε με βάση τις εμπειρίες προηγουμένων σχετικών προγραμμάτων και έχει σαν στόχο όχι μόνο να εδραιώσει προηγούμενες δραστηριότητες, αλλά και να ανταποκριθεί σε νέες ιδέες, απαιτήσεις και προκλήσεις, όπως αυτές επισημάνθηκαν κατά την τέταρτη Παγκόσμια Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών το 1995 και για τις οποίες έχουμε ήδη λεπτομερώς αναφερθεί ανωτέρω.

Οι στόχοι πολιτικής του εν λόγω προγράμματος είναι έξι και έχουν ως ακολούθως:

1. Ενσωμάτωση της διάστασης της ισότητας των ευκαιριών για άνδρες και γυναίκες σε όλες τις πολιτικές και ενέργειες (mainstreaming).

2. Κινητοποίηση όλων των φορέων για την επίτευξη της ισότητας.

3. Προώθηση της ισότητας σε μια μεταβαλλόμενη οικονομία.

4. Συνδυασμός εργασιακού και οικογενειακού βίου.

5. Ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.

6. Δημιουργία συνθηκών για την άσκηση των δικαιωμάτων ισότητας.

Αν και στα περισσότερα κράτη- μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης η θέση των γυναικών είναι πιό βελτιωμένη έναντι αυτής άλλων περιοχών, οι γυναίκες εξακολουθούν να συναντούν προβλήματα κατά την πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας, στην επαγγελματική τους εξέλιξη, στις αμοιβές, στην εναρμόνιση επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής και σε διακρίσεις λόγω φύλου. Για παράδειγμα, οι γυναίκες στην Ευρωπαϊκή ΄Ενωση κινδυνεύουν να καταστούν άνεργες περισσότερο από τους άνδρες κατά ποσοστό 33%.

Η ανεργία των γυναικών είναι μεγαλύτερη από αυτή των ανδρών σε ολόκληρη την Ε.Ε. (12,4% έναντι 9,7%), η δε ποιότητα της απασχόλησής τους είναι χαμηλότερη (οι γυναίκες απασχολούνται σε μεγάλο ποσοστό στην μερική απασχόληση, υποαπασχολούνται κ.α). Ακόμη, δεν υπάρχει ισόρροπη εκπροσώπηση ανδρών και γυναικών στα διάφορα επαγγέλματα.

Επί πλέον, παρ’όλο που σήμερα αναγνωρίζεται ευρέως η σημασία της ισόρροπης εκπροσώπησης γυναικών και ανδρών κατά τη λήψη αποφάσεων, οι γυναίκες εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται στην πολιτική, στους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς και γενικά σε θέσεις όπου λαμβάνονται αποφάσεις.

Το γεγονός ότι χρειάζεται να διανυθεί μεγάλος δρόμος και στην Ευρωπαϊκή ΄Ενωση για την εξασφάλιση της ισότητας και την εξάλειψη των διακρίσεων, επιβεβαιώνουν και δύο τελευταίες σημαντικές ενέργειες από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. α) Το 1997 εγκρίθηκε η συνθήκη του ΄Αμστερνταμ, η οποία εκτός των άλλων επιβεβαίωσε τη σημασία της ισότητας των ευκαιριών για το σχέδιο της Ευρωπαικής Ολοκλήρωσης και έδωσε νέες δυνατότητες για την επίτευξη προόδου αυτού του στόχου. Ιδιαίτερα με την υιοθέτηση του νέου άρθρου 13, καθίσταται δυνατή η δραστηριοποίηση για την καταπολέμηση κάθε διάκρισης συμπεριλαμβανομένων των διακρίσεων βάσει του φύλου, ενώ με το νέο άρθρο 141 (το οποίο αναθεωρεί το άρθρο 119) παρέχεται πληρέστερη νομική βάση στην ισότητα μεταχείρισης ανδρών και γυναικών.

β) Στη νέα στρατηγική για την απασχόληση, που αποφασίσθηκε στην ειδική σύνοδο κορυφής για την απασχόληση στο Λουξεμβούργο το Νοέμβριο του 1997, αναγνωρίσθηκε ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην προώθηση της θέσης των γυναικών στην αγορά εργασίας. 

΄Ετσι στα Εθνικά Σχέδια Δράσης για την Απασχόληση, προϊόντα της ως άνω στρατηγικής, τα οποία υποβάλλονται στην Επιτροπή έκτοτε κάθε χρόνο, από το κάθε κράτος - μέλος, υπάρχει ξεχωριστή ενότητα για την ενίσχυση των πολιτικών για την ισότητα των ευκαιριών ανδρών και γυναικών σε όλα τα επίπεδα που αυτή υπολείπεται. Μετά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Βιέννης το Δεκέμβριο του 1998, το “mainstreaming” εντάσσεται και στους τέσσερεις πυλώνες (απασχολησιμότητα, προσαρμοστικότητα, επιχειρηματικότητα, ισότητα ευκαιριών) των Εθνικών Σχεδίων.

(Πηγή: http://www.isotita-epeaek.gr/iliko_sxetikes_ereunes/ergasia/Rolos_oikonomiki_social_zoi.pdf)

Σκέψεις ενός άντρα που δε δέχεται την ισότητα των δύο φύλων (του μαθητή Κώστα Τ., Α2)

Θεωρώ απαράδεκτο να βλέπω γυναίκες να διαμαρτύρονται, να αντιδρούν και να διεκδικούν συνέχεια δικαιώματα. Αφού είναι γνωστό ότι τα δύο φύλα δεν είναι και δεν μπορούν να είναι ίσα. Μια γυναίκα πρέπει να αναλαμβάνει τα παιδιά, να είναι μάνα και νοικοκυρά. Οφείλει να φροντίζει τον άντρα της και να υπακούει στις εντολές του. Έτσι ήταν πάντα. 

Αντί γι’αυτό όμως τα τελευταία χρόνια κάποιες ζητάνε ίσα δικαιώματα και απαιτούν σεβασμό! Γιατί; Δεν τους φτάνουν οι δικές τους ασχολίες; Έχουν να κάνουν τις δουλειές του σπιτιού και να αναθρέψουν σωστά τα παιδιά. Τι άλλο θέλουν; Γιατί τώρα απαιτούν δικαίωμα μόρφωσης και εργασίας, θέλουν να συμμετέχουν στην πολιτική και σηκώνουν κεφάλι στο σπίτι; Δεν τα καταλαβαίνω εγώ αυτά…

Παιχνίδι ρόλων σχετικά με την ισότητα των δύο φύλων: Φεμινίστρια η μαθήτρια Παναγιώτα Μ. και άντρας με αναχρονιστικές αντιλήψεις για τη θέση της γυναίκας ο Δημήτρης Π.

Είναι κατώτερο το γυναικείο φύλο; Δείτε το βίντεο της Unicef και τις ιστοσελίδες

http://www.sfak.org/page/Γυναίκες%20&%20Επιστήμη/225 Γυναίκες και Επιστήμη

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C119/464/3084,12341/extras/activities/index_03_05_grapti_ergasia1/grapti_ergasia_gynaikes_arxaiotitas.html Γυναίκες που διακρίθηκαν κατά την ελληνική αρχαιότητα στον χώρο της φιλοσοφίας, της ποίησης και των επιστημών

              

Σαπφώ                                                                                  Υπατία

Συμπέρασμα: Τα δύο φύλα ΕΙΝΑΙ ίσα

Η αφίσα των μαθητών Στέλλας Μ, Κώστα Τ. και Νίκου Σ. με την εφαρμογή Postermywall το πιστοποιεί

Αντιμετώπιση του προβλήματος

Για την καταπολέμηση του φαινομένου αυτού είναι απαραίτητο πρώτα από όλα να επέμβει το κράτος αλλά και οι διεθνείς οργανισμοί ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να θεσπιστούν νόμοι υπεράσπισης του γυναικείου φύλου. Ακόμη μία λύση είναι να υποστούν κυρώσεις όσοι πράττουν απάνθρωπες πράξεις εις βάρος τους.

Οφείλουν όμως και οι ίδιες οι γυναίκες να αντιδράσουν και να μην υφίστανται τη βία και την εκμετάλλευση. Χρειάζεται γενικότερα να αλλάξει νοοτροπία-μέσω της οικογένειας και του σχολείου- και να συνειδητοποιήσουμε όλοι την αξία και προσφορά και των δύο φύλων στην εξέλιξη του πολιτισμού (γράφουν οι μαθητές Κώστας Τ. και Νίκος Σ.)

Σημαντικές ιστοσελίδες σε θέματα Ισότητας

https://kethi.gr/ Κέντρο Ερευνών για θέματα Ισότητας

http://www.isotita.gr/ Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων

http://eige.europa.eu/ European Institute for Gender Equality

http://www.unwomen.org/en  Unwomen

http://www.charter-equality.eu/ Observatory of the European Charter for Equality of Women and Men in Local life

https://kethi.gr/2008-12-17-22-36-03/ Ευρωπαϊκοί και Διεθνείς οργανισμοί

Βλ. επίσης τη στρατηγική δέσμευση για τη ισότητα των φύλων 2016-2019 της Ευρωπαϊκής επιτροπής στο σύνδεσμο: http://ec.europa.eu/justice/gender-equality/document/files/strategic_engagement_el.pdf

Ζωγραφιά της μαθήτριας Ειρήνης Μπράγκα για την ισότητα μεταξύ όλων των ανθρώπων